Το γαϊτανάκι, ο ζωηρός χορός της Αποκριάς, με τους μεταμφιεσμένους χορευτές να στριφογυρίζουν γύρω από το κάθετο κοντάρι, πλέκοντας και ξεπλέκοντας τις χρωματιστές κορδέλες που κρέμονται από την κορυφή του, αποτελεί ένα από τα λίγα αποκριάτικα έθιμα που διατηρούνται αυτούσια έως σήμερα, καθώς δένει απόλυτα με το κέφι και τα χρώματα της Αποκριάς.
Το ξεχωριστό αυτό χορευτικό παιχνίδι πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και εναρμονίστηκε πολύ γρήγορα με άλλα τοπικά έθιμα, αφού ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του, η ζωντάνια και η απαιτούμενη δεξιοτεχνία των χορευτών δε θα μπορούσαν ν' αφήσουν ασυγκίνητο κανέναν. Όποιος το παρακολουθήσει μια φορά, θέλει κι αυτός να πάρει μέρος, να χορε΄ψει ξανά και ξανά. Και ιδιαίτερα τα παιδιά!
Αποτελεί ένα από τα παλαιότερα έθιμα του τόπου μας που διατηρείται αυτούσιο μέχρι τις μέρες μας.
Για την έναρξη του χορού χρειάζονται δεκατρία άτομα.
Το ένα από αυτά κρατάει ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου, ξεκινούν δώδεκα μακριές κορδέλες διαφόρων χρωμάτων. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους στο έθιμο.
Γύρω από το στύλο, δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν μαζί σε έξι ζευγάρια τραγουδώντας ένα παραδοσιακό τραγούδι.
Καθώς χορεύουν γύρω από το στύλο, κάθε ζευγάρι εναλάσσεται με το ταίρι του και έτσι όπως γυρνούν πλέκουν τις κορδέλες δημιουργώντας χρωματικούς συνδυασμούς. Ο ένας χορευτής περνάει τη μια φορά μέσα και την άλλη έξω από τον άλλον και έτσι οι κορδέλες πλέκονται πολύχρωμες γύρω από το κοντάρι δημιουργώντας διάφορα χρωματικά σχέδια.
Όταν πια οι κορδέλες τυλιχτούν γύρω από τον στύλο και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά σε αυτόν, τότε ο χορός τελειώνει και το στολισμένο γαϊτανάκι μένει να θυμίζει το αποκριάτικο πνεύμα.
Η παράδοση μας υποστηρίζει πως πιθανόν ο κυκλικός αυτός χορός υποδηλώνει τον κύκλο της ζωής. Τη μετάβαση, δηλαδή, από τη λύπη στη χαρά, από το χειμώνα στην άνοιξη, από τη ζωή στο θάνατο.
Διάφορα παραδοσιακά τραγούδια σχετικά με το γαϊτανάκι συναντάμε κατά τόπους....
"Γαϊτάνι ν-είχα στο πλεχτρί και τσόχαν εις το ράφτη,
ωχ και τσόχαν εις το ράφτη
και ξένον εις την ξενιτιά και καρτερώ τον να΄ρθει
ωχ και καρτερώ τον να' ρθει."
"Γαϊτανάκι μου πλεγμένο
στην ανέμη τυλιγμένο
Ροδίτικο 'ναι το νερό, ροδίτικια κι η βρύση
Ροδίτισσα κι η κοπελιά που πάει για να γεμίσει
Γαϊτανάκι μου πλεγμένο
στην ανέμη τυλιγμένο
Ροδίτικο ' ναι το πανί, ροδίτικο το χτένι,
Ροδίτισσα κι η κοπελιά που κάθεται και υφαίνει."
"Γαϊτανάκι και μπιρσίμι
μου'στειλαν από τη Σύμη
για να ράψουν οι κοπέλες
των αντρών τους τις φανέλες"
"Τρεις αδελφούλες ήτανε κι οι τρεις κακογραμμένες
η μια παίρνει λοχαγό, η άλλη ένα γυφτάκι
κι η τρίτη η καλύτερη παίρνει ένα γεροντάκι!
Στο λοχαγό σφάζουν αρνιά, στο γύφτο κατσικάκι,
του γέρου του κακόμοιρου του φτιάχνουν κουρκουτάκι!
Γαϊτάνι, γαϊτανάκι με πότισες φαρμάκι
Γαϊτάνι χρυσογάϊτανο και γαϊτανάκι αριοπλεγμένο
Γαϊτανάκι μου μονάκριβο και χρυσοκεντημένο!"
Πηγή: Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, Τεύχος 85 Ιαν-Φεβ 2012
Και φυσικά δεν αφήσαμε το έθιμο ανείπωτο και ανεκμετάλλευτο και στο Νηπιαγωγείο μας.
Φτιάξαμε το γαϊτανάκι με ένα στύλο στο κέντρο και δώδεκα χρωματιστές κορδέλες.
Βγήκαμε στην αυλή δώδεκα χορευτές και ένας δεκατρία που κράταγε το στύλο, εναλλάξ, χορέψαμε στους ρυθμούς της ταραντέλας.
Ιδού και οι αποδείξεις:
Όταν μπήκαμε στην τάξη, το ζωγραφίσαμε κιόλας:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου