Το γαϊτανάκι, ένα από τα πιο παλιά και αγαπημένα αποκριάτικα παιχνίδια μικρών και μεγάλων, μπορεί να αποτελέσει αφορμή για πολλές δραστηριότητες στο χώρο του νηπιαγωγείου. Εκτός από τον παραδοσιακό τρόπο που όλοι ξέρουμε, να χορεύουμε με το γαϊτανάκι, μπορούμε μαζί με τα παιδιά να ανακαλύψουμε πρωτότυπες και δημιουργικές παραλλαγές του βασικού παιχνιδιού, οι οποίες θα μας επιτρέψουν να διασκεδάσουμε και να χαρούμε μέσα στην τάξη μας. Καλό παιχνίδι!
ΥΛΙΚΑ
- Κορδέλες υφασμάτινες, διαφορετικών χρωμάτων
- Κοντάρι ξύλινο
- Αποκριάτικη μουσική
- Κρουστά μουσικά όργανα (ταμπουρίνο)
- Μικρά αντικείμενα που υπάρχουν μέσα στην τάξη.
Παιχνίδι 1ο - "Ο τρελός χορός της κορδέλας"
Προτού φτιάξουμε το γαϊτανάκι με τα παιδιά της τάξης μας, ενθαρρύνουμε τα παιδιά να σταθούν μπροστά μας σε διάταξη ημικυκλίου και τα παροτρύνουμε να μιμηθούν την κίνηση της κορδέλας, τραγουδώντας παράλληλα:
"Την κορδέλα εγώ κοιτώ
και το σώμα πειθαρχώ
διόλου δε θα κουραστώ
ότι κάνει αυτή κάνω κι εγώ"
Κατακόρυφο κράτημα κορδέλας. Τα παιδιά στέκονται όρθια σε στάση προσοχής.
Ανεβοκατέβασμα της κορδέλας. Τα παιδιά κάνουν επιτόπου πηδήματα.
Απαλή κίνηση της κορδέλας δεξιά-αριστερά. Τα παιδιά μετακινούν το σώμα τους ελαφριά δεξιά και αριστερά.
Γενικά μπορούμε να παίξουμε όσο θέλουμε με την κορδέλα και να ζητήσουμε από τα παιδιά να κάνουν διάφορες μιμήσεις. Στο τέλος, η κορδέλα "κάθεται" στην καρέκλα και τα παιδιά στις δικές τους.
Παιχνίδι 2ο - "Το χρωματιστό γαϊτανάκι"
Τοποθετούμε σε ένα κουτί κορδέλες υφασμάτινες διαφόρων χρωμάτων. Κλείνουμε τα μάτια ενός παιδιού και του λέμε να διαλέξει στην τύχη μια κορδέλα μέσα από το κουτί. Στη συνέχεια, πρέπει να μαντέψει το χρώμα της κορδέλας από τις οδηγίες που του δίνουν οι συμμαθητές του και η νηπιαγωγός.
π.χ. έχει το χρώμα του ήλιου (κίτρινη κορδέλα)
έχει το χρώμα του χορταριού (πράσινη κορδέλα)
έχει το χρώμα της θάλασσας (μπλε κορδέλα)
έχει το χρώμα του κάστανου (καφέ κορδέλα) κλπ.
Με τον ίδιο τρόπο όλα τα παιδιά της ομάδας επιλέγουν και μαντεύουν το χρώμα της κορδέλας τους. Έπειτα, φωνάζουμε δυνατά το χρώμα μιας κορδέλας και το παιδί που την κρατά σηκώνεται αμέσως και φωνάζει δυνατά:
"Την κορδέλα μου κρατώ,
και στο γαϊτανάκι με βήμα γοργό
θα τη βάλω εγώ
χωρίς να λυπηθώ"
Μόλις τελειώσει τα λόγια του τρέχει γρήγορα και με τη βοήθεια μας δένει την κορδέλα στο κοντάρι που έχουμε τοποθετήσει στο κέντρο του κύκλου. Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται με όλα τα παιδιά και έτσι ετοιμάζεται το γαϊτανάκι της τάξης μας. Εάν ο αριθμός των παιδιών της τάξης μας είναι μεγάλος μπορούμε να έχουμε δυο κορδέλες του ίδιου χρώματος και σε αυτό, αλλά και στα υπόλοιπα παιχνίδια, και να δημιουργηθούν ζευγάρια παιδιών.
Παιχνίδι 3ο - "Οι κορδέλες στο γαϊτανάκι"
Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο γύρω από το γαϊτανάκι που φτιάξαμε προηγουμένως και τεντώνουμε μπροστά από κάθε παιδί μία κορδέλα, ζητώντας να μας πει το χρώμα της κορδέλας που έχει μπροστά του. Στη συνέχεια χτυπούμε το ταμπουρίνο και φωνάζουμε ένα χρώμα. Το παιδί που έχει το συγκεκριμένο χρώμα πρέπει να εκτελέσει την εντολή που θα του δοθεί. Για παράδειγμα:
"Η κόκκινη κορδέλα χτυπά παλαμάκια". Το παιδί που έχει μπροστά του την κόκκινη κορδέλα χτυπά γρήγορα παλαμάκια. Ενδεικτικές εντολές που μπορούμε να δώσουμε είναι:
"Η κίτρινη κορδέλα χτυπά δυνατά τα πόδια της".
"Η πράσινη κορδέλα σηκώνεται όρθια και πιάνει τη μύτη της".
"Η καφέ κορδέλα χοροπηδά επιτόπου".
"Η ροζ κορδέλα χοροπηδά και γελά δυνατά".
"Η μαύρη κορδέλα βάζει τα χέρια της στη μέση κτλ".
Όποιο παιδί δεν αντιδράσει γρήγορα βγαίνει από το παιχνίδι. Στη συνέχεια, μπορούμε να δυσκολέψουμε το παιχνίδι και να προτείνουμε σε δυο παιδιά να εκτελέσουν εντολές ταυτόχρονα.
Π.χ. " Η κόκκινη κορδέλα χτυπά παλαμάκια και η κίτρινη κορδέλα χτυπά δυνατά τα πόδια της". Όποιο παιδί από τα δύο δεν αντιδράσει γρήγορα βγαίνει από το παιχνίδι.
Παιχνίδι 4ο - "Οι μαγικές λέξεις"
Μαζί με τα παιδιά επιλέγουμε τρεις λέξεις που σχετίζονται με τις Απόκριες, π.χ. "Γαϊτανάκι", "σερπαντίνες", "κλόουν". Εξηγούμε στα παιδιά ότι οι συγκεκριμένες λέξεις είναι μαγικές και μόλις τις ακούμε πρέπει να μένουμε ακίνητοι στις θέσεις μας. Επαναλαμβάνουμε αρκετές φορές αυτές τις λέξεις, προκειμένου να τις θυμούνται. Με το ξεκίνημα της μουσικής και κρατώντας ο καθένας από μια κορδέλα, αρχίζουμε να τυλίγουμε το γαϊτανάκι. Παράλληλα, λέμε διάφορες λέξεις άσχετες μεταξύ τους και φροντίζουμε ανάμεσα τους να υπάρχει μια από τις "μαγικές" λέξεις, π.χ. τηγάνι, χιόνι, κλόουν, πλένω, κλπ. Μόλις τα παιδιά ακούσουν τη "μαγική" λέξη "κλόουν", μένουν ακίνητα στις θέσεις τους. Όποιος κουνηθεί ή αφήσει την κορδέλα χάνει και βγαίνει από το παιχνίδι.
Παραλλαγή
Δημιουργούμε καρτέλες με τις μαγικές λέξεις (όνομα λέξης και ζωγραφική απεικόνιση) και τις ανακατεύουμε με τις κάρτες που παρουσιάζουν διάφορα άλλα αντικείμενα, ώστε να μπορούμε να παίξουμε με τον ίδιο τρόπο. Όταν εμφανίζουμε καρτέλες με άσχετα αντικείμενα τα παιδιά τυλίγουν το γαϊτανάκι. Μόλις δουν την κάρτα με τη "μαγική" αποκριάτικη λέξη πρέπει αμέσως να "παγώσουν". Το παιχνίδι συνεχίζεται όσο υπάρχει ενδιαφέρον από τα παιδιά.
Παιχνίδι 5ο - "Οι κορδέλες μετακινούνται"
Κρατάμε σταθερά το κοντάρι από το γαϊτανάκι και τα παιδιά βαστούν από μια κορδέλα. Με το σύνθημα αρχίζουν να μετακινούνται κυκλικά, πιάνοντας την κορδέλα του διπλανού τους και τραγουδώντας την πρώτη στροφή από το τραγούδι "Καλώς το καρναβάλι".
"Καλώς το καρναβάλι με
τους τρελούς χορούς
που ντύνει μασκαράδες
μεγάλους και μικρούς"
Μόλις τελειώσει το τραγούδι, το κάθε παιδί πρέπει να κρατάει από μια κορδέλα. Ζητάμε από όποια παιδιά έχουν μείνει χωρίς κορδέλα να μιμηθούν κάτι, π.χ. να κάνουν τους σκύλους ή τις γάτες ή να περπατήσουν στα τέσσερα.
Παιχνίδι 6ο - "Μια φορά κι έναν καιρό....."
Τα παιδιά γυρίζουν με τις κορδέλες τους και παίζουν το γαϊτανάκι ακούγοντας μια περίεργη ιστορία που κάθε φορά τους προτείνει να κάνουν από κάτι.Η ιστορία μπορεί να έχει την ακόλουθη μορφή : Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα παιδάκι που περπατούσε στο δρόμο για να πάει στο σχολείο του (τα παιδιά γυρνούν γύρω από το γαϊτανάκι, περπατώντας απλά). Ξάφνου πίσω του άκουσε μια παράξενη φωνή και σταμάτησε να δει τι ήταν αυτό (τα παιδιά σταματούν και κάνουν πως γυρίζουν πίσω). Α, ήταν ένας μικρός κλόουν που ζητούσε από ένα παιδί να τον βοηθήσει γιατί είχε χαθεί. Το παιδί σταμάτησε και πήρε τον κλόουν στα χέρια του και άρχισαν μαζί να χορεύουν χαρούμενα (τα παιδιά σκύβουν χωρίς να αφήσουν τις κορδέλες τους και κάνουν πως παίρνουν τον κλόουν από το χέρι και ξεκινούν το χορό).
Παιχνίδι 7ο - "Κορδέλες και αντικείμενα"
Με τη συνοδεία αποκριάτικης μουσικής, τα παιδιά αρχίζουν να τυλίγουν το γαϊτανάκι. Στην παύση της μουσικής κάθε παιδί πρέπει να αφήσει την κορδέλα του και να συγκεντρώσει μέσα από το χώρο όσο το δυνατό περισσότερα αντικείμενα του ίδιου χρώματος με την κορδέλα που κρατούσε στο γαϊτανάκι.
Μόλις η μουσική ξαναρχίσει, τα παιδιά σταματούν το μάζεμα και τρέχουν πάλι πίσω στο γαϊτανάκι. Κερδίζει το παιδί που θα συγκεντρώσει τα περισσότερα αντικείμενα.
Παιχνίδι 8ο - Γύρω - γύρω θα γυρνώ...
Βγάζουμε ένα παιδί έξω από τον κύκλο και του κλείνουμε τα μάτια. Τα υπόλοιπα παιδιά τυλίγουν το γαϊτανάκι τραγουδώντας στο ρυθμό του τραγουδιού "Γύρω-γύρω όλοι", την παρακάτω στροφή:
"Γύρω-γύρω θα γυρνώ
μόλις πεις θα σταματώ
πρέπει τώρα να μαντέψεις
ποιος στ' αλήθεια είμαι εγώ"
Μόλις πει "στοπ" τα παιδιά σταματούν και παραμένουν ακίνητα στη θέση τους.Τότε το παιδί με τα κλειστά μάτια πιάνει ένα άλλο παιδί στην τύχη και ψηλαφίζοντας το προσπαθεί να καταλάβει ποιο είναι και τι χρώμα κορδέλα κρατά. Αν μαντέψει σωστά και τα δύο αλλάζουν θέση.Αν δεν μπορεί να βρει εύκολα το παιδί που έχει πιάσει με το ψηλάφισμα, τότε εκείνο το βοηθάει κάνοντας τη φωνή ενός ζώου. Επίσης, στην περίπτωση που δε θυμάται το χρώμα της κορδέλας που κρατά, τότε μπορεί να το βοηθήσει λέγοντας του διάφορα αντικείμενα που έχουν σχέση με αυτό το χρώμα. Το παιχνίδι συνεχίζεται όσο υπάρχει ενδιαφέρον.
Παιχνίδι 9ο- "Η αλλαγή"
Τα παιδιά όρθια κρατούν από μια κορδέλα στο γαϊτανάκι και ανοίγουν τον κύκλο όσο μπορούν. Δίνουμε το σύνθημα λέγοντας τα ονόματα δυο παιδιών (π.χ. Γιάννης, Κωνσταντίνος) και τότε εκείνα μπαίνοντας μέσα στον κύκλο αλλάζουν θέση γρήγορα. Ο Κωνσταντίνος πρέπει να πάει στη θέση του Γιάννη και να πιάσει γρήγορα την κορδέλα του και το αντίστροφο. Όποιο παιδί δεν αντιδράσει γρήγορα χάνει και οι υπόλοιποι του ζητούν να μιμηθεί ένα ζώο.
Παιχνίδι 10ο - "Την κορδέλα μου θα λύσω"
Τοποθετούμε το γαϊτανάκι στο έδαφος και τα παιδιά κάθονται γύρω του σχηματίζοντας ένα μεγάλο κύκλο. Μετά σηκώνονται ένα-ένα με τη σειρά και τραγουδώντας το τραγούδι:
"Την κορδέλα μου θα λύσω
και στον κύκλο θα καθίσω"
Λύνουν με τη βοήθεια μας την κορδέλα τους και ξανακάθονται στον κύκλο. Τέλος, με το ξεκίνημα αποκριάτικης μουσικής τα παιδιά χορεύουν ελεύθερα στο χώρο με τις κορδέλες τους.
Πρακτικές Προτάσεις της συναδέρφου Έλλης Δώνη, στο περιοδικό Σύγχρονο Νηπιαγωγείο
