Μαθησιακός Διάλογος

Οι ανοιχτές ερωτήσεις  είναι αυτές που συνήθως ανοίγουν ένα διάλογο κι αυτές που τον διατηρούν.

Με τις κλειστές ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός μπορεί να διαπιστώσει τι θυμούνται από τη συζήτηση της προηγούμενης μέρας, να ελέγξει προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες πάνω στο θέμα ή να τραβήξει την προσοχή τους σε ένα γεγονός.

Με τις ανοιχτές ερωτήσεις, όμως, δίνει την "ευθύνη" για την αναζήτηση της απάντησης στα ίδια τα παιδιά, κάνει το μυαλό τους να "γυρίζει" και  το παρακινεί να παράξει "νέα νοήματα,νέες ιδέες και νέες συνθέσεις" (Wasserman 1992).

Στρατηγικές που διευκολύνουν και υποστηρίζουν το διάλογο των παιδιών

Ο εκπαιδευτικός μπορεί να ενθαρρύνει και να υποστηρίξει το διάλογο με τα παιδιά χρησιμοποιώντας μια σειρά στρατηγικές. Οι στρατηγικές αυτές, όπως μπορεί να διαπιστώσει κάποιος διαβάζοντας παρακάτω, στόχο τους έχουν όχι να αξιολογήσουν ή να διορθώσουν τις απαντήσεις του παιδιού, αλλά να το ενθαρρύνουν να συνεχίσει να σκέφτεται και να μιλά γι΄αυτό που κάνει (ή το θέμα του διαλόγου) ώστε να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τα λόγια και τις σκέψεις του. Αυτές είναι οι στιγμές, που όπως αναφέρει η Iram Siraj-Blatchford (2005), εκπαιδευτικός και παιδί σκέφτονται μαζί. Η διαδικασία αυτή διευκολύνεται όταν:

• ενθαρρύνουμε τα παιδιά να μας πουν τι σκέφτονται ή να αναπτύξουν τις ιδέες τους: "θα ήθελα να ακούσω τι σκέφτεσαι για..", "με ενδιαφέρει αυτό που λες, θα ήθελα να μου πεις και τι άλλο ξέρεις..."
• επαναλαμβάνουμε ή επαναδιατυπώνουμε: "προτείνεις λοιπόν να...."
• συνοψίζουμε τα λόγια, τη σκέψη και τη δράση των παιδιών: " πιστεύεις λοιπόν ότι...", "βλέπω ότι έχεις ρίξει το σαπούνι μέσα στο νερό και τώρα προσπαθείς...".
• μιλάμε στο παιδί για τις δικές μας εμπειρίες: "και μένα μου φαινόταν δύσκολο στην αρχή...", " κι εμένα μου αρέσει να..."
• θυμίζουμε: ""θυμάσαι πώς το είπαμε αυτό το σχήμα..."
• προτείνουμε: "ίσως να θέλεις να δοκιμάσεις...", "θα μπορούσες να... και να δεις τι θα συμβεί..."
• υπενθυμίζουμε: "μην ξεχνάς ότι είπες ότι άμα ρίξεις ζάχαρη μεσα στο νερό θα..."
• ενθαρρύνουμε:" αυτή είναι μια καλή ιδέα, για να τη δοκιμάσουμε..."
• παρουσιάζουμε εναλλακτικές απόψεις: " τα άλλα παιδιά μπορεί να έχουν διαφορετική άποψη για...", "ίσως να το έκανε αυτό γιατί..."
• υποθέτουμε: " πιστεύεις ότι αν ρίξουμε περισσότερο κόκκινο χρώμα θα..."
• σκεφτόμαστε φωναχτά: " πιστεύω ότι αν ψάξω σε διάφορα βιβλία θα βρω τις πληροφορίες που θέλω...", "σκέφτομαι όλες αυτές τις ιδέες και δεν ξέρω ποια να διαλέξω..", " το ζάρι μου έφερε 4, άρα πρέπει να προχωρήσω, μια, δυο, τρεις, τέσσερις θέσεις..."

Οι αρχές που διευκολύνουν το μαθησιακό διάλογο

Στο νηπιαγωγείο, σημαντικό μέρος του προγράμματος είναι αφιερωμένο στην κοινωνικοποίηση των παιδιών με ιδιαίτερη έμφαση στις ικανότητες που θα τα βοηθήσουν να μάθουν να συνεργάζονται, να λειτουργούν ως υπεύθυνα μέλη μιας ομάδας και να σέβονται τη διαφορετικότητα.Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τους μαθαίνουμε, μεταξύ άλλων, συμπεριφορές και στάσεις που διευκολύνουν την επικοινωνία:

1. Να περιμένουν τη σειρά τους για να μιλήσουν
2. Να αφήνουν τον άλλο να τελειώσει αυτό που θέλει να πει
3. Να σηκώνουν το χέρι όταν θέλουν να μιλήσουν
4. Να ακούνε προσεκτικά για να μπορούν να καταλάβουν οι άλλοι τι λένε , κ.ο.κ.

Για να βοηθήσουμε όμως να μάθουν να συνομιλούν, με στόχο τη μάθηση, χρειάζεται να εμπλουτίσουμε τους "κανόνες" και τις αξίες που μαθαίνουν με "οδηγίες" που βελτιώνουν την ποιότητα του διαλόγου (Fisher, 2005 - Friedrich, 2000).Τέτοιες οδηγίες είναι οι παρακάτω:

• Ρωτάμε όταν δεν καταλαβαίνουμε κάτι
• Όποιος έχει μια ιδέα, τη λέει και στους άλλους
• Όλοι έχουμε το δικαίωμα να μιλήσουμε
• Ακούμε όλες τις ιδέες για να πάρουμε μια απόφαση
• Δε θυμώνουμε όταν οι άλλοι δεν συμφωνούν μαζί μας
• Δε δεχόμαστε ειρωνείες και κοροϊδίες

Τελειώνοντας, είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι " η γνώση και οι διεργασίες πρόσκτησης της είναι αδιαχώριστες από τη συναισθηματική διάσταση" (Simon & Boyer, 1974 Μπακιρτζής, 2002). Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι για να εκφράσουν τις σκέψεις, τις απόψεις ή τα συναισθήματά τους τα παιδιά έχουν ανάγκη από ένα περιβάλλον που είναι ψυχολογικά ασφαλές, που λαμβάνει υπόψη του τα ενδιαφέροντα, τις επιθυμίες και τους ρυθμούς τους, που αποδέχεται τις προσωπικές θεωρίες τους και τα αναγνωρίζει ως σημαντικά και ικανά άτομα (Μπακιρτζής 2002, Marzano, Pickering, Pollock 2001).

Όταν οι ομάδες συνεργάζονται

"Μια ομάδα είναι κάτι περισσότερο από ένα σύνολο ατόμων. Είναι μια διαδικασία όπου μαθαίνουμε να δίνουμε και να παίρνουμε"

Γενικά, σε κάθε ομάδα είτε παιδιών, είτε ενηλίκων είναι σημαντικό να μάθουμε να εκτιμάμε και να υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλον. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί όταν μάθουμε να συνεργαζόμαστε και να αλληλεπιδρούμε σε μικρές ομάδες. Αν μάθουμε να ενδιαφερόμαστε για τους άλλους στην ομάδα όπως για τον εαυτό μας θα είναι πιο εύκολο να μπορούμε να φροντίζουμε ο ένας τον άλλο και να επιτυγχάνουμε στόχους μαζί. Επομένως, είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι:

• Δουλεύουμε μόνοι μας, αλλά και σε ομάδες (παρέες).
• Όταν συζητάμε στην ομάδα, ακούμε όλους με προσοχή.
• Δημιουργώ με ένα φίλο μου ή και άλλους φίλους μαζί.
• Εμπιστευόμαστε τους άλλους.
• Όλοι είμαστε το ίδιο σημαντικοί.
• Αγαπάμε ο ένας τον άλλο.
• Λύνουμε τις διαφορές μας με συζήτηση.

Συνεπώς, όταν εργαζόμαστε σε ομάδες "πρέπει να μάθουμε να είμαστε προσκεκλημένοι ο ένας του άλλου".

Λόγια, σκέψεις και κουβέντες για όλους μας ανεξαρτήτως ηλικίας.

Από το περιοδικό Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τεύχος 89, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2012, γράφουν ο Κ. Χρυσαφίδης και η Ν. Κάντζου.

Γνωριζόμαστε με τη βοήθεια της.... δραματικής τέχνης

Γνωριζόμαστε ...... με το μαγικό καπέλο

Τα παιδιά βρίσκονται έξω από την αίθουσα. Σε κάποιο σημείο η νηπιαγωγός έχει τοποθετήσει μια κούτα που μέσα έχει βάλει ένα καπέλο γελωτοποιού.Λέει στα παιδιά ότι θα πάνε ένα φανταστικό ταξίδι. Ανεβαίνουν προσεκτικά σε ένα σύννεφο και το ταξίδι ξεκινά (η νηπιαγωγός έχει βάλει απαλή μουσική). Στροβιλιζόμαστε. Ο άνεμος μας παρασέρνει. Βλέπουμε από ψηλά τη γη, ανθρώπους να τρέχουν με τα αυτοκίνητά τους, παιδιά να πηγαίνουν στο σχολείο, περνάμε βουνά και θάλασσες, περνάμε πάνω από πολλές χώρες, ώσπου, να μια περίεργη χώρα..... οι άνθρωποι με πολύχρωμα ρούχα, κάνουν αστεία κι όλο γελούν  και, τι περίεργα καπέλα είναι αυτά; Η χώρα των γελωτοποιών! Κατεβαίνουμε από το συννεφάκι μας και ανακαλύπτουμε την κούτα με το καπέλο. Ας γνωριστούμε φορώντας αυτό το καπέλο. Θα λέμε το όνομα μας και κάτι που να ταιριάζει με αυτό. Μπορούμε επίσης να κάνουμε μια αστεία κίνηση, π.χ. με λένε Ζέτα όπως... τρομπέτα. Το κάπελο περνά από τα κεφάλια όλων των παιδιών κι έτσι συστήνονται. Στη συνέχεια γινόμαστε όλοι γελωτοποιοί. Τα παιδιά προχωρούν με αστείο τρόπο και, καθώς συναντούν ένα φίλο τους, τον χαιρετούν λέγοντας το δικό τους όνομα. Το παιχνίδι τελειώνε κάνοντας τα παιδιά έναν κύκλο γύρω από το καπέλο του γελωτοποιού. Κλείνουν τα μάτια, θυμούνται όλα όσα έπαιξαν με τους φίλους τους, ανεβαίνουν στο συννεφάκι τους και ξεκινούν το ταξίδι της επιστροφής, αφού προηγουμένως έχουν τοποθετήσει το καπέλο μέσα στην κούτα... για να το βρει εκείνος ο γελωτοποιός που ίσως το έχασε.

Με το αγαπημένο μας αντικείμενο....... παρουσιαζόμαστε.

Η νηπιαγωγός έχει ζητήσει από τα παιδιά να φέρουν από το σπίτι κάτι που αγαπούν πολύ (παιχνίδι, βιβλίο ή ό,τι άλλο θέλουν).Το θεατρικό παιχνίδι ξεκινά με μια ευαισθητοποίηση της ομάδας. Η νηπιαγωγός βάζει μουσική και τα παιδιά κινούνται όπως θέλουν μέσα στην αίθουσα, σύμφωνα με την αίσθηση που τους προκαλεί η μουσική. Προσπαθούν αρχικά να κινηθούν με όλο τους το σώμα, στη συνέχεια χορεύουν μόνο με τα χέρια, μόνο με το κεφάλι, μόνο με τα πόδια, μόνο με τη μέση τους, στο τέλος ξανά με ολόκληρο το σώμα. Βρίσκουν ένα φίλο τους και συντονίζουν την κίνηση τους. Οι δυάδες γίνονται τριάδες, οι μικρές ομάδες ενώνονται ώσπου όλα τα παιδιά φτιάχνουν μια μεγάλη ομάδα, κάνοντας την ίδια κίνηση. Η νηπιαγωγός χαμηλώνει τη μουσική και λέει στα παιδιά να φέρουν τα αντικείμενα τους. Βάζει χαλαρωτική μουσική και τοποθετεί στο πάτωμα ένα ύφασμα. Τα παιδιά κάθονται στο πάτωμα, κλείνουν τα μάτια, και καθώς κρατούν το αγαπημένο τους αντικείμενο, το φέρνουν στη μνήμη τους και σκέφτονται ποιος τους το χάρισε και γιατί είναι τόσο ιδαίτερο γι' αυτά.

Όταν τα παιδιά ανοίξουν τα μάτια η εμψυχώτρια λέει ότι όποιος αισθανθεί έτοιμος μπορεί να ακουμπήσει το αντικείμενο του πάνω στο ύφασμα , να παρουσιαστεί και να μιλήσει γι΄αυτό.Όλα τα παιδιά παρουσιάζουν αυτό που έφεραν κι έτσι τα αγαπημένα αντικείμενα μαζεύονται πάνω στο ύφασμα, το καθένα με τη δική του ιστορία. Τα παιδιά κάνουν κύκλο γύρω από το ύφασμα, δίνουν τα χέρια και η νηπιαγωγός κλείνει το παιχνίδι λέγοντας πόσο σημαντικό είναι να σφίγγουμε το χέρι του φίλου μας και να μοιραζόμαστε μ' εκείνον κάτι που αγαπάμε.

Από το περιοδικό Σϋγχρονο Νηπιαγωγείο, τεύχος 65, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2008. Μόνιμη Στήλη, "δραματική τέχνη", γράφει η Ζέτα Λαμπρινέα.

Παιχνίδια Γνωριμίας

Οι καρδιές της αγάπης

Υλικά: χαρτόνια σε σχήμα καρδιάς

• Κόβουμε ζυγό αριθμό χαρτονιών σε σχήμα καρδιάς.
• Η μία καρδιά απεικονίζει τον αριθμό και το ζευγάρι της τόσες βούλες ή άλλα μοτίβα που αντιστοιχούν στον αριθμό. 
• Τα παιδιά παίρνουν από ένα καλάθι στην τύχη, από μία καρδιά.
• Κινούνται στο χώρο με τη μουσική και παρατηρούν τα στοιχεία της καρδιάς τους.
• Η μουσική αλλάζει και τώρα τα παιδιά κρατούν τις καρδιές στο μέρος της καρδιάς τους για να φανερώσουν τα στοιχεία τους και να βρουν με ποιον ταιριάζουν (π.χ. ο αριθμός 3 ταιριάζει με τις τρεις βούλες κ.ο.κ.).
• Αφού όλα τα παιδιά βρουν το ζευγάρι της καρδιάς τους, πιάνονται χέρι-χέρι και φωνάζουν δυνατά τα ονόματα τους.

Η ιδέα: 

Φτιάχνουμε ζευγάρια αφού κάνουμε μαθηματικούς συλλογισμούς.

(Περιοδικό Σύγχρονο Νο 91, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2013)

Ποιός λείπει;

Υλικά: Ύφασμα

• Πείτε στα παιδιά πόσο χαρούμενη είστε που θυμούνται τα ονόματα των συμμαθητών τους. Εξηγήστε τους ότι με το παιχνίδι αυτό θα αποδείξουν πόσο καλά γνωρίζονται μεταξύ τους.
• Τα παιδιά κλείνουν τα μάτια τους και εσείς σκεπάζετε ένα παιδί με το σεντόνι-ύφασμα.
• Τα παιδιά ανοίγουν τα μάτια τους και λένε το όνομα του παιδιού που είναι κρυμμένο.
• Στον επόμενο γύρο με τη βοήθεια του παιδιού που αποκαλύφτηκε καλύψτε ένα άλλο παιδί και συνεχίστε το όσο υπάρχει ενδιαφέρον.
• Αφού πλέον γνωρίζονται καλά, ένα παιδί θα βγαίνει έξω για να βρει, αφού ετοιμαστείτε, τον κρυμμένο συμμαθητή του.

Η ιδέα: 

Από τη στιγμή που όλοι γνωρίζουν τα ονόματα των συμμαθητών τους, μπορούν να παρατηρήσουν ποιος δεν είναι στο σχολείο την κάθε μέρα.

(Περιοδικό Σύγχρονο Νο 89, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2013)

Καλωσήρθατε στην τάξη

Μέρες πρώτης γνωριμίας.

Μέρες προσαρμογής.

Τι θα κάνουμε εμείς;

Μα, φυσικά, θα παίζουμε όλη την ώρα.

Ψάξαμε, λοιπόν, διαβάσαμε πολύ και βρήκαμε ενδιαφέροντα άρθρα και ιδέες σε περιοδικά για την εκπαίδευση:

Το ονοματάκι σας;

Τα παιδιά φτιάχνουν έναν κύκλο. Περπατούν στον κύκλο ακολουθώντας το ρυθμό που δίνει η νηπιαγωγός χτυπώντας ένα ταμπουρίνο. Η ομάδα κινείται στο ρυθμό (αργά-γρήγορα) και με ένα δυνατό χτύπο στο ταμπουρίνο γυρίζει ανάποδα. Τα παιδιά, σε κάθε δυνατό χτύπημα του ταμπουρίνου, περπατούν προς την αντίθετη φορά του κύκλου, ακολουθώντας πάλι το ρυθμό.

Κλείνουν για λίγο τα μάτια κι η νηπιαγωγός τοποθετεί στο κέντρο του κύκλου ένα μαντίλι. Κάθε παιδί που νιώθει ένα άγγιγμα από τη νηπιαγωγό, πηγαίνει στο κέντρο του κύκλου και κρύβει το πρόσωπο του με το μαντίλι. Λέει δυνατά το όνομα του (κρυμμένο πάνω πίσω από ένα μαντίλι). Κατεβάζει στη συνέχεια το μαντίλι στους ώμους και δίνει στο πρόσωπο του μια ιδιαίτερη έκφραση, μια αστεία γκριμάτσα. Η ομάδα επιβραβεύει κάθε φορά με ένα δυνατό χειροκρότημα κάθε μέλος που παρουσιάζεται.

Ας συστηθούμε

Η νηπιαγωγός βάζει μουσική και τα παιδιά κινούνται όπως νιώθουν. Στο σταμάτημα της μουσικής βρίσκουν ένα φίλο τους, του δίνουν το χέρι και του συστήνονται:.." Με λένε..." Η μουσική ξαναρχίζει και τα παιδιά χορεύουν μόνα τους. Στο δεύτερο σταμάτημα της μουσικής βρίσκουν κάποιον άλλο φίλο τους και του συστήνονται αυτή τη φορά ........τραγουδιστά.Το παιχνίδι συνεχίζεται και σε κάθε παύση της μουσικής τα παιδιά λένε το όνομα τους με διάφορους τρόπους, ψιθυριστά, νυσταγμένα, τρομαγμένα,λυπημένα, χαρούμενα ή όπως αλλιώς εκείνα φανταστούν.

Το παιχνίδι κλείνει σε κύκλο. Κάθε παιδί λέει το όνομα του διπλανού του κάνοντας μια μεγαλοπρεπή κίνηση, σαν να παρουσιάζει τον πιο σημαντικό άνθρωπο του κόσμου.

Εγώ και ο άλλος

Χορευτική μουσική. Τα παιδιά κινούνται με το δικό τους τρόπο. Όταν η μουσική χαμηλώνει μένουν ακίνητα. Αυτό επαναλαμβάνεται δύο-τρεις φορές. Όταν σταματήσει η μουσική γίνονται ζευγάρια. Ο ήχος αλλάζει, τα ζευγάρια επικοινωνούν με το βλέμμα. Παρατηρούν τα μάτια του άλλου, τα μαλλιά, τα χείλη. Τα χέρια τους ενώνονται, μιλάνε, λένε μυστικά και τα δάχτυλα τους αγαπιούνται. Ακουμπούν τα κεφάλια τους, τις πλάτες, τον ποπό τους. Κάθονται στο έδαφος και τα πόδια τους συζητούν, λένε αστεία, τσακώνονται, συμφιλιώνονται. Η νηπιαγωγός ζητά από κάθε ζευγάρι να βρει ένα δικό του παράξενο βάδισμα και να φτάσει σε μια φανταστική σπηλιά... εκεί πέρα μακριά... όπου όλη η ομάδα θα συγκεντρωθεί και θα ξεκουραστεί ο ένας στον ώμο του άλλου ακούγοντας απαλή, χαλαρωτική μουσική.

Και κλείνουμε με ένα πολύ διασκεδαστικό ποίημα:

Πώς σε λένε;

Πώς με λένε;

Πώς μας λένε;

Πώς τους λένε;

Το όνομα μου γράφω στον αέρα

κοίτα με και χαμογέλα

Το όνομα σου γράψε στο χαρτί

ας χαιρετηθούμε εγώ κι εσύ

Ονόματα μου τριβελίζουν το μυαλό

έλα να παίξουμε κρυφτό

Ονόματα φώναξε μου δυνατά

κι έλα να τραγουδήσουμε γλυκά!

Πώς σε λένε;

Πώς με λένε;

Πώς μας λένε;

Πώς τους λένε;

Από το περιοδικό Σύγχρονο Νηπιαγωγείο τεύχος 77, Σεπτέμβριος-Οκτώβριο. Μόνιμη στήλη δραματική τέχνη, γράφει η Ζέτα Λαμπρινέα.

Λαχνίσματα πριν από τα ομαδικά παιχνίδια

Το βιβλίο "Τα ξεχασμένα παιχνίδια", προσφέρει πολλές ιδέες για ομαδικά παιχνίδια που παίζαμε εμείς, οι γονείς μας, οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας όταν ήμαστε μικροί.

Συγκεντρώνει όλα τα "παλιά" παιχνίδια και είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να περάσουν όλα τα παραδοσιακά αυτά παιχνίδια στις καινούργιες γενιές.

Τα ομαδικά παιχνίδια, όπως όλοι γνωρίζουμε, χρειάζονται κάποιον να "παίξει" πρώτος ή κάποιον να τα "φυλάει" ή κάποιον να είναι ο αρχηγός. 

Γι' αυτό στην αρχή του βιβλίου παραθέτει λαχνίσματα:

"Ανέβηκα στην πιπεριά να κόψω ένα πιπέρι

κι η πιπεριά τσακίστηκε και μου' κοψε το χέρι.

Δώσ' μου το μαντιλάκι σου το χρυσοκεντημένο

να δέσω το χεράκι μου που είναι ματωμένο"

"Ανεβαίνω στη μηλιά και πατώ στην καρυδιά. Πίνω το γλυκό κρασί, με την κούπα τη χρυσή"

"Σιτάρι, κριθάρι, σπυρί μαργαριτάρι;

Δώσ' στη νύφη κάστανα και στο γαμπρό καρύδι

και στη χρυσή την πεθερά ολόχρυσο μαντίλι"

"Ένα κοριτσάκι από την Αθήνα ήθελε να κάνει την κυρία.

Φόρεσε καπέλο, φούστα και βέλο

κι ένα τακουνάκι του παλιού καιρού.

Γω-γω-γω, συ-συ-συ, βγαίνεις και τα φυλάς εσύ.

"Ανέβα πάνω στη μηλιά, κόψε μήλο δροσερό,

να το πάω στο χρυσικό να μου κάνει δαχτυλίδι,

δαχτυλίδι πυργωτό, πυργωτό καμαρωτό.

Να' χει ανώγεια και κατώγεια κι εκατό παραθυράκια,

ν' ανεβαίνουν οι κοπέλες με τις κόκκινες ομπρέλες,

ν' ανεβαίνουν τα παιδάκι με τα κόκκινα βρακάκια"

Ασκήσεις Συνείδησης του Σώματος

1. Άσκηση απομόνωσης των μελών του σώματος.

Κουνάμε μόνο το κεφάλι μας! Κουνάμε μόνο τα πόδια μας! Κουνάμε μόνο το ένα χέρι! Μόνο το άλλο χέρι!Και τα δύο χέρια! Κουνάμε μόνο δάχτυλα χεριών! Κουνάμε μόνο πλάτη! Κουνάμε όλα τα μέρη του σώματος μαζί! Κουνάμε όλο το σώμα, όπως μας αρέσει, σε όλο το δωμάτιο!

2. Ανοίγω-Κλείνω

Ανοίγουμε τα χέρια μαςόσο πιο πολύ μπορούμε! Κλείνουμε τα χέρια μας! 

Ανοίγουμε τα πόδια μας όσο πιο πολύ μπορούμε! Κλείνουμε τα πόδια μας!

Ανοίγουμε και χέρια και πόδια μαζί! Κλείνουμε χέρια και πόδια μαζί! Τώρα κάνουμε το ίδιο πιο γρήγορα! Και ακόμη πιο γρήγορα!

3. Άσκηση Διάτασης

Τραβάμε το σώμα μας ψηλα-ψηλά, τεντώνουμε τα χέρια μας να φτάσουμε μέχρι το ταβάνι.... και λιώνουμε αργά μέχρι το πάτωμα. Ξανά το ίδιο!

Τώρα τραβάμε το σώμα μας ψηλά-ψηλά, ανεβαίνουμε στις μύτες των ποδιών και πέφτουμε γρήγορα στο πάτωμα!

Και πάλι από την αρχή!

4. Κύκλοι

Κάνουμε κύκλους με τα χέρια μας. Με τα δάχτυλα των χεριών.Με τα γόνατα μας. Με το κεφάλι μας. Με τους καρπούς μας, με τους ώμους μας. Με τη λεκάνη μας, με τα πέλματα μας.

5. Δίπλωμα-Ξεδίπλωμα

Στεκόμαστε όρθιοι. Ξεκινάμε να διπλωνόμαστε. Πρώτα το κεφάλι χαλαρώνει μπροστά, μετά οι ώμοι, μετά όλος ο κορμός. Έχουμε διπλώσει το σώμα μας και μένουμε διπλωμένοι, σαν το χαρτί που διπλώσαμε! Τώρα ξεδιπλώνουμε προς τα πάνω. Τώρα διπλώνουμε και ξεδιπλώνουμε πολύ αργά, όσο πιο αργά μπορούμε! Τώρα κάνουμε το ίδιο πολλές φορές, πολύ γρήγορα!

Προτεινόμενη μουσική για τις ασκήσεις 1,2,3,4,5: Νίκος Κηπουργός - Fractals dance

6. ;Ένταση  - Χαλάρωση

Καθόμαστε όλοι στο πάτωμα, όπως κάθομαι εγώ, τα γόνατα λυγισμένα, τα χέρια δεμένα γύρω από τα πόδια.Σφιγγόμαστε πολύ-πολύ... και χαλαρώνουμε σε όποια στάση θέλουμε. Ξανά, σφίγγουμε το σώμα μας πολύ-πολύ και χαλαρώνουμε σε όποια στάση θέλουμε, διαφορετική από την προηγούμενη.

7. Άσκηση πλάτης

Παίρνουμε τη στάση που έχουν τα γατάκια, "στα τέσσερα", σαν να είχαμε 4 πόδια. Τα γόνατα μας και οι παλάμες μας ακουμπούν στο πάτωμα.

Τώρα καμπουριάζουμε την πλάτη μας, ο ποπός και το κεφάλι μας προς τα μέσα. Η πλάτη στρογγυλή προς τα πάνω. Σαν τη γάτα που θυμώνει!

Και τώρα τεντώνουμε την πλάτη μας σαν τη γάτα που τεντώνεται. Η άσκηση επαναλαμβάνεται 4-5 φορές.

Τώρα μένουμε ακίντοι στη στάση "γάτα που τεντώνεται". Μόλις χτυπήσω το τύμπανο θα πάρετε μια άλλη στάση "γάτα που τεντώνεται"

8. Γέφυρα

Ξαπλώνουμε στο πάτωμα. Λυγίζουμε τα γόνατα και ακουμπάμε τις πατούσες στο πάτωμα. Η πλάτη μας και η μέση μας ακουμπάει στο πάτωμα. Σηκώνουμε τον ποπό μας, τη μέση μας, την πλάτη μας ψηλά και φτιάχνουμε μια γεφυρούλα. Τώρα κατεβάζουμε την πλάτη, τη μέση, τον ποπό μας στο πάτωμα. Επαναλαμβάνουμε την άσκηση 3 φορές.

9 Κούνια ξαπλωτή

Καθόμαστε στο πάτωμα, γόνατα λυγισμένα κολλημένα πάνω στον κορμό μας, τα χέρια πλεγμένα γύρω από τα γόνατα μας.

Πέφτουμε πίσω και ερχόμαστε πάλι καθιστοί, χωρίς να χαλάσουμε το σχήμα μας, με τα χέρια πάντα τυλιγμένα γύρω από τα γόνατα μας και τα γόνατα κολημένα πάνω στον κορμό μας. Σαν να κάνουμε κούνια, πίσω μπροστά!

10.. Κούνια καθιστή.

Καθόμαστε στο πάτωμα στη στάση "πεταλούδα": οι πατούσες είναι κολλημένες μεταξύ τους, τα γόνατα λυγισμένα και η πλάτη μας ίσια. Πιάνουμε τους αστραγάλους με τα χέρια μας.

Πέφτουμε στο πλάι και μετά στο άλλο πλάι, σαν να κάνουμε κούνια από τη μια μεριά στην άλλη!

11.. Κούνια όρθια.

Στεκόμαστε όρθιοι, τα χέρια ανοιχτά στο πλάι. Το ένα πόδι είναι μπροστά και το άλλο πίσω. Ρϊχνουμε το βάρος μας μια στο μπροστινό πόδι, μια στο πίσω, σαν να κάναμε κούνια μπρος-πίσω! Τώρα βάζουμε το άλλο πόδι μπροστά και κάνουμε το ίδιο.

12. Φανταστικό ¨ΛάστιχοΆρθρο

Ελάτε ένα-ένα παιδί να σας δώσω από ένα αόρατο λάστιχο στον καθένα. Πόσο πολύ μπορεί να τεντωθούν τα λάστιχα σας; Πόση ώρα μπορούν να μείνουν τεντωμένα τα λάστιχα σας;

Τώρα δένουμε τη μία άκρη του λάστιχου στον αγκώνα μας και την άλλη στο γόνατο μας. Τεντώνουμε τώρα το αόρατο λάστιχο μας μέχρι να μην μπορεί άλλο να ξαναμαζευτεί στη θέση του. (Τα παιδιά απομακρύνουν τον αγκώνα από το γόνατο τους όσο πιο πολύ μπορούν και μετά επανέρχονται στην αρχική τους θέση σαν να υπήρχε κάποιο λάστιχο που τραβάει και μαζεύει τα μέρη του σώματος τους).

Υπάρχει κάποιο άλλο μέρος του σώματος που θέλετε να ενώσουμε Χέρι με χέρι; Πόδι με χέρι; Αυτί με μεγάλο δάχτυλο ποδιού;Κοιλιά με αγκώνα; Η νηπιαγωγός προτείνει στα παιδιά να δοκιμάσουν κάθε φορά διαφορετικό συνδυασμό δύο μελών του σώματος.

Προτεινόμενη μουσική για τις ακήσεις 9,10,11,12: Nicola Piovani, La vita e bella

Οι ασκήσεις αυτές βοηθούν τα παιδιά να γνωρίσουν το σώμα τους, τις κινητικές τους δυνατότητες και δεξιότητες. Να γνωρίσουν το μέγεθος, το βάρος, τον όγκο, τη λειτουργικότητα του κάθε μέρους του σώματος, καθώς και τη σχέση του με άλλα μέρη. Να αντιληφθούν το κάθε μέρος του σώματος ξεχωριστά, και τελικά να αποκτήσουν συνείδηση του σώματος τους σαν μια πολύ ικανή και ευφάνταστα λειτουργική ολότητα. Να αποκτήσουν γνώση των κινητικών τους ικανοτήτων και χρησιμοποιώντας τες να εκφραστούν.

Άρθρο από το Σύγχρονο Νηπιαγωγείο , τεύχος 91, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2013. Μόνιμη στήλη: Δημιουργική Κίνηση, γράφει η Μάτια Μάρα.

Θα τα δοκιμάσουμε από τις πρώτες κιόλας μέρες και θα ανεβάσουμε φωτογραφίες να μας καμαρώσετε.

Οι Διαταραχές του Λόγου στα παιδιά

Γνωρίστε την αιτιολογία

Πολλές και ποικίλες είναι οι διαταραχές του λόγου. Αυτή η πολυμορφία σε είδος και βαθμό οφείλεται στη φυσική κατάσταση του οργανισμού, στην ψυχική εξέλιξη της προσωπικότητας, στον κοινωνικό περίγυρο κλπ. Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για τις κυριότερες αιτίες των λεκτικών διαταραχών. Ίσως σε κάποιες περιπτώσεις, ως παιδαγωγοί, εκπαιδευτικοί και γονείς εντοπίσουμε νωρίς την αιτιολογία και προβούμε στις απαραίτητες ενέργειες.

Άλλωστε, πρέπει να γνωρίζουμε ότι κατάκτηση της ομαλής γλωσσικής εξέλιξης του παιδιού είναι στενά συνδεδεμένη με τη γενικότερη ανάπτυξη και εξέλιξη του (Ειρ. Κελεπερτζή, 2009).

Ι. Οργανικές αιτίες.

Ορισμένες φορές εμφανίζονται πριν τη γέννηση του παιδιού, κατά την περίοδο της εβρυακής ζωής του. Προέρχονται από διάφορες σοβαρές ασθένειες της μητέρας, οι οποίες επηρεάζουν και το έμβρυο (προγεννητικοί λόγοι). Άλλες φορές μπορεί να συμβούν κατά τη στιγμή της γέννησης π.χ. η υπερβολική πίεση που μπορεί να ασκηθεί στο κρανίο του βρέφους ή διάφοροι τραυματισμοί κατά τη γέννηση (περιγεννητικοί λόγοι), Ακόμη, μερικές ασθένειες κατά την πρώιμη παιδική ηλικία ή διάφοροι τραυματισμοί του κρανίου του παιδιού μπορούν να επιφέρουν λεκτικές διαταραχές (μεταγεννητικοί λόγοι). Ορισμένες περιπτώσεις πάλι λανθασμένης ομιλίας είναι αποτέλεσμα των αλλαγών που επέρχονται στα περιφερειακά όργανα που συμμετέχουν στην ομιλία. Τέτοια είναι: προβλήματα από τις παραμορφώσεις του σχήματος των οστών του κρανίου, οδοντοσιαγωνικές παραμορφώσεις στο χώρο της ρινικής και στοματικής κοιλότητας κλπ. Στις οργανικές αιτίες συμπεριλαμβάνεται και η κακή κληρονομική προδιάθεση (γενετικά αίτια).

ΙΙ. Λειτουργικές αιτίες

Η διαταραχή της ομιλίας οφείλεται κυρίως στην ανεπαρκή λειτουργία της δραστηριότητας των λεκτικών οργάνων χωρίς να υπάρχουν οργανικές βλάβες. Επί παραδείγματι, η αδυναμία διαχωρισμού των λεκτικών κινήσεων, που οφείλεται συχνά στη μίμηση της λανθασμένης ομιλίας ανθρώπων του στενού περιβάλλοντος, είναι αιτία διαταραχής λόγου. Στις λειτουργικές αιτίες συμπεριλαμβάνονται και όσες έχουν ψυχονευρωτικό χαρακτήρα (μερικές διαταραχές μνήμης, προσοχής, νοητική ανεπάρκεια, ανακρίβεια στις οπτικοακουστικές αντιλήψεις κλπ.). Μερικές ψυχικές ιδιαιτερότητες του παιδιού όπως χαμηλό αυτοσυναίσθημα, εύκολο κλάμα, έλλειψη εμπιστοσύνης μπορούν να αποτελέσουν επίσης , αιτίες εμφάνισης προβλημάτων στο λόγο. Γενικά πάντοτε ο ψυχογενής παράγοντας όταν εκδηλώνεται με αρνητική διάθεση μπορεί να έχει επακόλουθο λεκτικές διαταραχές. 

ΙΙΙ. Κοινωνικοπολιστικές αιτίες.

Στις περιπτώσεις αυτές , τις διαταραχές λόγους πρέπει να τις αναζητήσουμε στον κοινωνικό χώρο που περιβάλλει το παιδί (οικογενειακό, συγγενικό, φιλικό περιβάλλον). Όμως, ορισμένοι γονείς όχι μόνο δεν διορθώνουν την λαθεμένη προφορά των παιδιών τους αλλά προσαρμόζουν και τη δική τους ομιλία σ΄εκείνη των παιδιών, υποβοηθώντας με τον τρόπο αυτό το πρόβλημα. Στο ενδεχόμενο τέτοιων καταστάσεων απαιτείται πρώτιστα η ορθή ομιλία των παιδαγωγών και των εκπαιδευτικών. Γι' αυτό έχει μεγάλη σημασία ο σωστός τρόπος ομιλίας του παιδαγωγικού προσωπικού των μονάδων προσχολικής αγωγής, τους οποίους μιμούνται τα νήπια με τα οποία έρχονται καθημερινά σε επαφή.

Γλωσσικά παιχνίδια

Στο πλαίσιο της γλωσσικής καλλιέργειας του παιδιού θα παραθέσουμε ορισμένες δραστηριότητες - παιχνίδια τα οποία μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε. Έχετε τη δυνατότητα, φυσικά, να επιλέξετε, να τα εμπλουτίσετε, ακόμα και να τα αλλάξετε. Διαμορφώστε, λοιπόν, το κατάλληλο παιδαγωγικό περιβάλλον και με φαντασία και ενθουσιασμό παίξτε με τους μαθητές σας.

1. Για την καλή αναπνοή

Τα μπαλόνια

Παίρνουμε διάφορα μπαλόνια σε μέγεθος και σχήμα. Άλλα που φουσκώνουν ευκολότερα άλλα πιο δύσκολα. Τα παιδιά προσπαθούν να τα φουσκώσουν. Είναι μια καλή άσκηση που μας οδηγεί από τα εύκολα στα δύσκολα και δυναμώνει τους πνεύμονες. Επίσης, βοηθάει τα παιδιά να κατανοήσουν την εκπνοή του αέρα που είχαν αυτά βγάλει, είχε μαζευτεί στο μπαλόνι και πάλι απελευθερώνεται.

Οι βαρκούλες

Φτιάχνουν τα παιδιά με τη βοήθεια μας εύκολες βαρκούλες από χαρτί. Τις ρίχνουν στο νερό που έχει μια λεκάνη και τις φυσάνε να προχωρήσουν. Εμείς, αν θέλουμε, μπορούμε να τους εξηγήσουμε ότι τα παλιά τα χρόνια που δεν υπήρχαν μηχανές τα πλοία προχωρούσαν με τον αέρα. Μπορούμε, επίσης, να χρησιμοποιήσουμε συνδυαστικά τις δυο παραπάνω δραστηριότητες.

Οι ανεμόμυλοι

Φτιάχνουμεμε χαρτί μικρούς ανεμόμυλους. Τα παιδιάτους φυσούν, κι αυτοί γυρίζουν. Άλλοτε τους φυσούν αργά οπότε οι ανεμόμυλοι κατεβάζουν στροφές, άλλοτε δυνατά οπότε η περιστροφή γίνεται γρηγορότερα.

Παρακολουθώ την ανάσα μου

Ξαπλώνουν τα παιδιά πάνω στα στρώματα σε ύπτια θέση (ανάσκελα). Τοποθετούμε στην κοιλιά τους ένα τετράδιο ή ένα φύλλο  από χαρτί και τους λέμε να το παρακολουθούν που ανεβοκατεβαίνει καθώς αυτά ανασαίνουν.

Οι μετακινήσεις

Πάνω σε ένα τραπέζι βάζουμε ελαφριά αντικείμενα όπως κομμάτια από βαμβάκι, πούπουλα, χάρτινες μπαλίτσες κλπ. Τα παιδιά φυσούν πρώτα από κοντά τα αντικείμενα ενώ σιγά-σιγά απομακρύνονται σε απόσταση 30-40 εκ. Στόχος μας είναι να μετακινηθούν τα αντικείμενα από τη μια άκρη του τραπεζιού στην άλλη. Το φύσημα μπορεί να γίνει όχι απευθείας αλλά εναλλακτικά να χρησιμοποιήσουν και να φυσήξουν με καλαμάκια.

Εισπνοές-εκπνοές

Α)Δίνουμε στα παιδιά λουλούδια που έχουν ευχάριστη μυρωδιά. Τους ζητάμε να τα μυρίσουν και να μας πουν πως νιώθουν.Κατόπιν τους λέμες να μυρίσουν (να εισπνεύσουν), να κρατήσουν την όμορφη μυρωδιά μέσα τους όσο περισσότερο γίνεται και ύστερα σιγά-σιγά να την αφήσουν. Αυτό το επαναλαμβάνουμε δυο-τρεις φορές. Με αυτόν τον τρόπο ρουφούν πολύ αέρα από την μύτη με κλειστό το στόμα. Το οπώς εισπνέουμε μπορούμε να το δείξουμε στα παιδιά και με ένα καλαμάκι βάζοντας λίγο νερό σ' ένα μπουκάλι και τραβώντας το με την αναπνοή μας προς το στόμα.

Β)Παίρνουμε ένα μπουκάλι νερό μέχρι τη μέση. Το παιδί έχοντας τη μύτη του κλειστή φυσάει σιγά-σιγά τον αέρα που έχει εισπνεύσει μέσα στο καλαμάκι και στο νερό σχηματίζονται φυσαλίδες. Εμείς μετράμε 1,2,3 κλπ. όσο κρατάει την αναπνοή του. Τελειώνοντας το επιβραβεύουμε και του δίνουμε την ευκαιρία να καναδοκιμάσει για να μπορέσει να κρατήσει την αναπνοή του περισσότερη ώρα και να κάνει πιο πολλές φυσαλίδες. Του λέμε, επίσης, ότι όσο πιο μικρές είναι οι φυσαλίδες μέσα στο νερό τόσο το καλύτερο, γιατί αυτό δείχνει ότι ελέγχουμε την αναπνοή μας με το να τις βγάζουμε αργά και έτσι πετυχαίνουμε περισσότερη διάρκεια και οικονομία του αέρα.

Το σβήσιμο του κεριού

Τοποθετούμε ένα κερί σε κάποια βάση και το παιδί από απόσταση, πχ. 50 εκ. προσπαθεί να το σβήσει μεγαλώνοντας κάθε τόσο την απόσταση. Στη συνέχεια, χρησιμοποιούμε δυο ή τρία ή και περισσότερα κεριά και κάνουμε το ίδιο.

Οι φωτογραφίες

Δείχνετε διάφορες εικόνες και φωτογραφίες που απεικονίζουν ανθρώπους σε ορισμένες στάσεις παραγωγής ήχων (γέλιο, κλάμα, βήξιμο) και ζητάτε από το παιδί να τις μιμηθεί. Το ίδιο κάνουμε δείχνοντας του εικόνες από γνωστά ζώα π.χ. παρουσιάζοντας την εικόνα της γάτας το παιδί μιμείται τη φωνή της (νιάου-νιάου), την καλεί (ψ ψ ψ), τη διώχνει (τσ-τ, τσ-τ) κλπ.,το ίδιο κάνει και με τα διάφορα παιχνίδια που του δίνουμε, αυτοκίνητο, τρενάκι, αεροπλάνο, τηλέφωνο που το παιδί μπορεί να μιμείται τους ήχους τους. Αν για οποιονδήποτε λόγο το παιδί αδυνατεί να βγάλει το σωστό ήχο, τον παραποιεί ή τον αλλοιώνει αυτό το σημειώνουμε γιατί χρειάζεται ειδική πλέον παρέμβαση.

Άρθρο από περιοδικό "Παράθυρο στην Εκπαίδευση, Τεύχος 65, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2010, γράφει ο Γιάννης Μ. Σπετσιώτης

Μια ομάδα ενώνεται

"Τα παιδία παίζει, εμένα ποιός με παίζει;"

"Παίζω, παίζεις, παίζει, εμένα ποιός με παίζει;"

"Παίζουμς όλοι μαζί, έλα γρήγορα και συ"

1. Μια ομάδα ενώνεται.

Υλικά: 

Κομμάτια χοντρό σκοινί, χάντρες διαφορετικού χρώματος.

Χώρος διεξαγωγής:

Εσωτερικός χώρος.

Αριθμός παικτών:

Όλα τα παιδιά της τάξης.

Τρόπος παιξίματος:

Με το ξεκίνημα της μουσικής (Ε. Ρεμπούτσικα, Πρωινό στη βεράντα,  CD Φθινοπωρινή ιστορία), δίνουμε σε κάθε μέλος ένα κομμάτι σκοινί, το οποίο έχει πάνω του ένα διαφορετικό διακριτικό (π.χ. μια χάντρα) για κάθε μέλος της ομάδας. Το δένει με εκείνο του διπλανού του και λέει το όνομά του. Όταν και το τελευταίο μέλος της ομάδας δέσει το σκοινί του, δένουμε τις άκρες του σκοινιού δημιουργώντας έναν κύκλο και μπαίνουμε όλοι μέσα. Η ομάδα έχει ενωθεί!Είμαστε έτοιμοι για επικοινωνία , αλληλεπιδράσεις, ιδέες, συναισθήματα.

2. Μια ομάδα λύνεται για να ενωθεί ξανά.

Υλικά:

Κομμάτια χοντρό σκοινί, χάντρες διαφορετικού χρώματος.

Χώρος διεξαγωγής:

Εσωτερικός χώρος.

Αριθμός παικτών:

Όλα τα παιδιά της τάξης.

Τρόπος παιξίματος:

Με το ξεκίνημα της μουσικής (Π. Καλαντζόπουλος, Peppermint) κάθε μέλος της ομάδας λύνει το σκοινί του με το δικό του διακριτικό από το σχοινένιο κύκλο που είχαμε δημιουργήσει και λέει το όνομα του. Φεύγοντας παίρνει μαζί του το δικό του κομμάτι σκοινί για ενθύμιο, αλλά και για να ενωθεί ξανά με την ομάδα του κάποια άλλη στιγμή.

3. Χέρια ενωμένα.

Υλικά:

Τα σώματα των παιδιών

Χώρος διεξαγωγής:

Εσωτερικός χώρος.

Αριθμός παικτών:

Όλα τα παιδιά της τάξης.

Τρόπος παιξίματος:

Ζητάμε από τα παιδιά να σχηματίσουν κύκλο, να κλείσουν τα μάτια και να πάρουν μια βαθιά αναπνοή. Στη συνέχεια, το πρώτο μέλος της ομάδας, σφίγγει το χέρι του επόμενου μέλους κ.ο.κ. μεταφέροντας έτσι την ενέργειά του ο ένας στον άλλο. Όταν θέλουμε να λυθεί η ομάδα, ο πρώτος παίκτης της ομάδας αφήνει το χέρι του διπλανού του και πηγαίνει να κάτσει στον κύκλο.

4. Τα ονόματα των διπλανών μου.

Υλικά:

Ένα κουβάρι σχοινί, μια μεγάλη χάντρα.

Χώρος διεξαγωγής:

Εσωτερικός χώρος.

Αριθμός παικτών:

Όλα τα παιδιά της τάξης.

Τρόπος παιξίματος:

 Παροτρύνουμε τα παιδιά να σχηματίσουν έναν κύκλο και ένα κουβάρι σχοινί ξετυλίγεται μέχρι να φτιάξουμε ένα σχοινένιο κύκλο. Το πρώτο μέλος της ομάδας περνάει μια μεγάλη χάντρα στο σχοινί και λέει το όνομα του διπλανού του. Μόλις η χάντρα κυλήσει στο επόμενο μέλος, αυτό λέει το όνομα του διπλανού του κ.ο.κ.

5. Στο ένα πόδι

Υλικά:

Μια κιμωλία.

Χώρος διεξαγωγής:

Εξωτερικός χώρος.

Αριθμός παικτών:

Όλα τα παιδιά της τάξης.

Τρόπος παιξίματος:

Σχεδιάζουμε με κιμωλία στο έδαφος έναν κύκλο όχι πολύ μεγάλο. Κάθε μέλος της ομάδας στέκεται στον κύκλο με το ένα πόδι. Με το ξεκίνημα της μουσικής (Π. Καλαντζόπουλος, Esther, CD Φθηνά τσιγάρα), τα παιδιά δίνουν τα ΄χερια και προσπαθούν να μείνουν ενωμένα στον κύκλο. Αν κάποιος δεν τα καταφέρει να μείνει όρθιος στο ένα πόδι, το παιχνίδι ξεκινά από την αρχή.

Άρθρο από το περιοδικό "Σύγχρονο Νηπιαγωγείο", τεύχος 89 Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2012,  από τη Μόνιμη Στήλη "Τα Παιδία Παίζει". Γράφει η Νίκη Κάντζου.

Διευκολύνοντας τις μεταβάσεις παιδιών και οικογενειών

Η σημασία της προσαρμογής

Η ένταξη του παιδιού στο νηπιαγωγείο αποτελεί μια σημαντική μετάβαση, τόσο για το ίδιο όσο και για την οικογένειά του.

Όταν συμπίπτει με τον πρώτο αποχωρισμό του από τα οικεία πρόσωπα, η εμπειρία αυτή μπορεί να είναι ιδιαίτερα αγχογόνος. Ακόμη όμως κι αν έχει προηγηθεί η εμπειρία ενός άλλου πλαισίου προσχολικής αγωγής, η αλλαγή στο περιβάλλον και στα πρόσωπα προκαλεί αναστάτωση στα παιδιά αυτής της ηλικίας. Επιπλέον οι απαιτήσεις στο νηπιαγωγείο είναι διαφορετικές απ' ότι στον παιδικό σταθμό. Παρότι το πρόγραμμα μπορεί να είναι πιο ευέλικτο απ' ότι στο δημοτικό, είναι ωστόσο οργανωμένο κι έχει συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους. Η προσαρμογή επομένως του παιδιού στο πρώτο "σχολικό περιβάλλον" αποτελεί μια ενδιαφέρουσα πρόκληση όπου "δοκιμάζεται" η νοητική, κοινωνική και συναισθηματική του ωριμότητα.

Η εμπειρία του παιδιού από τη φοίτηση του στο νηπιαγωγείο είναι σημαντική γιατί εδραιώνει μια πορεία με πολυετή διάρκεια και μπορεί να επηρεάσει ως ένα βαθμό την μετέπειτα σχέση του με το σχολικό πλαίσιο. Γι' αυτό στο πρόγραμμα του νηπιαγωγείου δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προσαρμογή των παιδιών. Μπορεί μάλιστα να θεωρηθεί όλη η φοίτηση στο νηπιαγωγείο ως μια διαδικασία προσαρμογής στο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Ο εκπαιδευτικός διευκολύνει όλα τα παιδιά στη διαδικασία αυτή, αναγνωρίζει τις δυσκολίες τους και ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους έτσι ώστε η εμπειρία από το νηπιαγωγείο να είναι ενδιαφέρουσα και ευχάριστη.

Διευκόλυνση της προσαρμογής

Παρότι η ικανοποιητική προσαρμογή των παιδιών αποτελεί βασικό μέλημα των νηπιαγωγών καθ' όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους 2-3 πρώτους μήνες. Η προσαρμογή των παιδιών γίνεται πιο ομαλά όταν υπάρχει ένα υποστηρικτικό πλαίσιο που παίρνει υπόψη του τις ανησυχίες και τις ανάγκες τόσο των ιδίων όσο και των γονιών τους.

Στην πρώτη τους επαφή με το νηπιαγωγείο , αυτό που προβληματίζει παιδιά και γονείς είναι κατά πόσο το παιδί:

• Θα το φροντίσει και θα το συμπαθήσει ο εκπαιδευτικός,
• Θα μπορέσει να ταιριάξει με τα άλλα παιδιά,
• Θα περνάει καλά,
• Θα μπορέσει να αυτοεξυπηρετηθεί,
• Θα ανταποκριθεί στα μαθησιακά ερεθίσματα.

Η διευκόλυνση της προσαρμογής του παιδιού βασίζεται σε τρεις άξονες:

Στη διαμόρφωση μια σχέσης εμπιστοσύνης με τους γονείς

Όταν οι γονείς εμπιστεύονται τον εκπαιδευτικό, το παιδί αισθάνεται μεγαλύτερη ασφάλεια. Παράλληλα εδραιώνεται μια σχέση συνεργασίας που είναι απαραίτητη για την εκπαιδευτική διαδικασία. Η θετική συνεργασία με τους γονείς δημιουργεί μια γέφυρα που διευκολύνει την ένταξη των παιδιών στο νέο περιβάλλον. Ο εκπαιδευτικός δημιουργεί μια ανοιχτή επικοινωνία με τους γονείς που ξεκινάει πριν ακόμη αρχίσει η σχολική χρονιά, κατά την εγγραφή των παιδιών. Στην πρώτη προσωπική συνάντηση με τους γονείς του κάθε παιδιού, ο εκπαιδευτικός, μπορεί να συλλέξει πληροφορίες που αφορούν το παιδί. Παράλληλα μπορεί οι ίδιοι να αναφερθούν σε κάποια θέματα που αφορούν το παιδί ή την οικογένεια κατά τη διάρκεια της χρονιάς όταν θα αισθανθούν πιο άνετα στη σχέση τους με τον εκπαιδευτικό. Ο εκπαιδευτικός δίνει πληροφορίες για τη λειτουργία και τους στόχους του νηπιαγωγείου και τους διαβεβαιώνει για την ασφάλεια και τη φροντίδα του παιδιού. Επίσης τους προτρέπει να συνοδεύουν το παιδί τους τις πρώτες μέρες της σχολικής χρονιάς.

Κατά τη διάρκεια της χρονιάς διατηρεί μια προσωπική σχέση με τους γονείς του κάθε παιδιού, ανταλλάσσουν απόψεις για την εξέλιξη του και παίρνουν από κοινού αποφάσεις για την αντιμετώπιση θεμάτων που μπορεί να προκύψουν. Ο εκπαιδευτικός προσκαλεί τους γονείς στην τάξη και οργανώνει ομαδικές συνταντήσεις με στόχο την ενημέρωση, την ανταλλαγή απόψεων αλλά και τη γνωριμία μεταξύ των γονιών.

Στη διαμόρφωση μιας σχέσης ασφάλειας και οικειότητας με το παιδί

Η προσαρμογή στο νηπιαγωγείο διευκολύνεται όταν το παιδί εξοικειώνεται με το χώρο και τον τρόπο λειτουργίας του, καθώς και με τον εκπαιδευτικό πριν ακόμη αρχίσει η σχολική χρονιά. Η πρώτη επαφή του παιδιού με το νηπιαγωγείο καλό είναι να γίνεται κατά την εγγραφή του παιδιού και όποτε αυτό είναι εφικτό, πριν από το καλοκαίρι. Έτσι το άγχος του "αγνώστου" μειώνεται και οι ανησυχίες τους μετριάζονται.

Τα παιδιά, στην αρχή, έχουν ανάγκη από κάποιο οικείο πρόσωπο που θα τα βοηθήσει στην μετάβαση από το οικογενειακό στο σχολικό περιβάλλον. Συνήθως δεν δυσκολεύονται να αποχωριστούν όταν υπάρχει ένας ενήλικος (στην προκειμένου περίπτωση ο εκπαιδευτικός) στον οποίο μπορούν να απευθυνθούν για οτιδήποτε χρειαστούν.

Ο νηπιαγωγός φροντίζει να δημιουργεί μια σχέση οικειότητας και να απευθύνεται σε κάθε παιδί ξεχωριστά με σχόλια ή ερωτήσεις που δείχνουν προσωπικό ενδιαφέρον. Η σχέση του με το παιδί επικεντρώνεται αρχικά στη φροντίδα και προστασία του παιδιού και λιγότερο στην οριοθέτηση. Βαθμιαία η επικέντρωση μετατίθεται στη διαπαιδαγώγηση και στην εκπαίδευση.

Στη διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκών στο σχολικό περιβάλλον

Το πρώτο διάστημα της σχολικής χρονιάς είναι απαραίτητο να οργανώνονται μαθησιακές εμπειρίες που θα διευκολύνουν την προσαρμογή των παιδιών. Ο χρόνος που χρειάζεται ποικίλει ανάλογα με τις συνθήκες, την ομάδα και την ιδιαιτερότητα του κάθε παιδιού.

Συγκεκριμένα ο εκπαιδευτικός διευκολύνει την προσαρμογή όταν:

• Διαμορφώνει το χώρο έτσι ώστε να είναι ελκυστικός κι ευχάριστος. Μπορεί να χρησιμοποιήσει φωτογραφίες ή έργα από τις δραστηριότητες των παιδιών της προηγούμενης χρονιάς, αφίσες κ.α. Τα έργα αυτά σταδιακά θα αντικατασταθούν από τα έργα της καινούργιας ομάδας.
• Φροντίζει για την εξοικείωση όλων των παιδιών με το περιβάλλον. Τα ξεναγεί στο χώρο και οργανώνει σχετικά παιχνίδια (π.χ. αναζήτηση αντικειμένων, αντιστοίχιση αντικειμένων στις γωνιές).
• Φροντίζει για τη γνωριμία των παιδιών μεταξύ τους αλλά και με το υπόλοιπο προσωπικό του σχολείου. Παρουσιάζει τα άτομα που δουλεύουν στο χώρο του σχολείου. Οργανώνει παιχνίδια γνωριμίας των παιδιών (π.χ. λένε το όνομα τους ή το όνομα άλλου παιδιού με διάφορους τρόπους, αναφέρουν αγαπημένες τους ασχολίες και παιχνίδια).
• Ενισχύει την αλληλεπίδραση των παιδιών. Τους προτείνει παιχνίδια (π.χ. το κυνήγι του θησαυρού, μουσικές καρέκλες) και κινητικές δραστηριότητες που ευχαριστούν τα παιδιά και προκαλούν μία συντροφική απασχόληση.
• Ενθαρρύνει τις προσωπικές σχέσεις μεταξύ των παιδιών. Μπορεί να τους παροτρύνει να διαμορφώσουν υπο-ομάδες για να παίξουν ή να διαλέξουν ένα ζευγάρι για κάποια δραστηριότητα.Όταν υπάρχουν στην τάξη παιδιά από την προηγούμενη χρονιά μπορεί να τους αναθέσει να ξεναγήσουν τα καινούργια στο χώρο, να τους προτείνουν διάφορα παιχνίδια και γενικότερα να ασχοληθούν μαζί τους.
• Παρέχει ερεθίσματα που είναι ελκυστικά στα παιδιά όπως π.χ. κουκλοθέατρο, παραμύθια, ποικιλία παιχνιδιών, δακτυλομπογιές, πλαστελίνη κ.α.
• Εφαρμόζει τεχνικές που διευκολύνουν τη μετάβαση των παιδιών από την οικογένεια στο σχολείο. Τους επιτρέπει π.χ. τις πρώτες ημέρες, να φέρουν από το σπίτι ένα αγαπημένο τους αντικείμενο η φωτογραφίες.
• Είναι ελαστικός ως προς την τήρηση των κανόνων.
• Εφαρμόζει ένα ευέλικτο πρόγραμμα με συχνές εναλλαγές δράσεων. Δεν βιάζεται να ξεκινήσει ένα πλήρως οργανωμένο πρόγραμμα μέχρι να αισθανθεί ότι τα παιδιά έχουν εξοικειωθεί με το σχολικό περιβάλλον και μπορούν να λειτουργήσουν ως ομάδα.

Από τον οδηγό εκπαιδευτικού για το πρόγραμμα σπουδών του νηπιαγωγείου (2011)

Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός....

" Το Φθινόπωρο σαν μπει, το κουδούνι θ' ακουστεί, στου σχολειού μας την αυλίτσα, γίναμε μια αγκαλίτσα" 

 Γωγώ Αγγελοπούλου

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή μια νέα σχολική χρονιά ξεκινά. Και κάθε νέα σχολική χρονιά ξεκινά ασφαλώς με τι άλλο; Με τον αγιασμό.....

την Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2013 και ώρα 10:00 π.μ.

Ένα καινούργιο περιβάλλον περιμένει τα παιδιά, με πολλές εκπλήξεις και μικρούς θησαυρούς σε κάθε γωνιά, αλλά μακριά από την ασφάλεια του οικογενειακού περιβάλλοντος.

Γεμάτο καινούργια πρόσωπα και με ένα άγνωστο άτομο ως σημείο αναφοράς: τη νηπιαγωγό.

Δειλά τα παιδιά περνούν το κατώφλι του σχολείου και διστάζουν ν΄αφήσουν το χέρι της μαμάς ή του μπαμπά. Κοιτούν γύρω γεμάτα αγωνία και αναζητούν ένα φίλο τους να τους συμπαρασταθεί στη μεγάλη αυτή πρόκληση στην οποία έχουν να αναταποκριθούν.

Η ομαλή προσαρμογή των παιδιών αποτελεί πρωταρχικό μας στόχο. Με προσπάθεια, επιμονή και υπομονή εκ μέρους μας, τα παιδιά θα περάσουν από αυτό το πολύ απαιτητικό στάδιο της προσαρμογής.

Για τη διευκόλυνση μας σε αυτό το δύσκολο έργο, σας θέλουμε όλους τους γονείς κοντά μας. Αναπτύσσοντας μεταξύ μας μια καλή σχέση τα παιδιά θα νιώσουν αποδοχή, ζεστασιά και ασφάλεια στο νέο τους περιβάλλον. 

Και φυσικά αφού θα κάνουμε μια καλή αρχή και η αρχή είναι το ήμισυ του παντός θα περάσουμε και μια καλή σχολική χρονιά!!!!

Με πολλή χαρά σας καλωσορίζουμε....

Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου

Χρήσιμες εγκύκλιοι και Προεδρικά Διατάγματα Λειτουργίας του Νηπιαγωγείου

Σημαντική παράλειψη εκ μέρους της σελίδας μας ήταν η μη ανάρτηση των πιο σημαντικών νομοθετημάτων σχετικά με τη Λειτουργία του Νηπιαγωγείου και του Ολοήμερου Νηπιαγωγείου.

Αποκαθιστούμε αυτή την παράλειψη με τα παρακάτω:

Προεδρικό Διάταγμα 200/98
Λειτουργία Ολοήμερου Νηπιαγωγείου

Γίναμε Ολοήμερο Νηπιαγωγείο!!!!!

Μετά από δύο (2) έτη λειτουργίας σαν Ολοήμερο, επιτέλους, αυτούς τους δύσκολους καιρούς, καταφέραμε να γίνουμε και επισήμως με Υπουργική Απόφαση Ολοήμερο Νηπιαγωγείο.

Διαβάστε τα σχετικά στην παρακάτω εγκύκλιο του Υπουργείου:

Υπουργική Απόφαση

Εγγραφές νηπίων για το σχολ. έτος 2013-2014

Λυκόβρυση 16 Μαϊου 2013

Ανακοίνωση

Θέμα: Εγγραφές Νηπίων για το σχολικό έτος 2013-2014

Σας γνωρίζουμε ότι σύμφωνα με τα άρθρα 7 παρ. 1 του Π.Δ 200/1998 (ΦΕΚ 161^Α) ,για την οργάνωση και λειτουργία των Νηπιαγωγείων, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 7 παρ. 3 του Ν. 2817/2000 (ΦΕΚ 78^Α) , οι εγγραφές των μαθητών για το επόμενο σχολικό έτος πραγματοποιούνται από 1 έως 21 Ιουνίου του προηγούμενου σχολικού έτους. Για το σκοπό αυτό, το Νηπιαγωγείο θα δέχεται γονείς και νήπια, μαζί, προς εγγραφή τις παρακάτω ώρες:

Πρωί 8:30 π.μ. – 9:30 π.μ.

Μεσημέρι 12:30 μ.μ. – 13:30 μ.μ.

Τα δικαιολογητικά για την εγγραφή μαθητών στο Νηπιαγωγείο, που προβλέπονται από το άρθρο 7 παρ. 2 του Π.Δ 200/1998 είναι:

• Πιστοποιητικό γέννησης του Δήμου ή Κοινότητας για την εγγραφή του νηπίου στα οικεία μητρώα ή δημοτολόγια.
• Επίδειξη βιβλιαρίου υγείας ή προσκόμιση άλλου στοιχείου στο οποίο να φαίνεται ότι έγιναν τα προβλεπόμενα εμβόλια.
• Πιστοποιητικό οδοντολογικής εξέτασης.
• Αποδεικτικό στοιχείο (ΔΕΗ-ΟΤΕ-ΕΥΔΑΠ- Μισθωτήριο Συμβόλαιο Κατοικίας)-Υπεύθυνη Δήλωση του γονέα-κηδεμόνα του νηπίου για τη διεύθυνση της μόνιμης κατοικίας του.
• Δήλωση του γονέα ότι αναλαμβάνει την ευθύνη για την ασφαλή προσέλευση και αποχώρηση του νηπίου (δίνεται από το νηπιαγωγείο).
• Αίτηση για φοίτηση του νηπίου στο ολοήμερο πρόγραμμα (δίνεται από το νηπιαγωγείο).
• Ατομικό Πιστοποιητικό Υγείας (δίνεται από το νηπιαγωγείο).

Επιπρόσθετα, όσο αφορά στους αλλοδαπούς μαθητές, προβλέπονται τα εξής:

• Σύμφωνα με την αριθμ. Γ2/91109/10-07-08 Εγκύκλιο Υ.Π.Δ.Β.Μ.Θ οι αλλοδαποί μαθητές που δεν μπορούν να προσκομίσουν πιστοποιητικό γέννησης μπορούν να εγγραφούν στο σχολείο με ληξιαρχική πράξη γέννησης και τα λοιπά δικαιολογητικά που μνημονεύονται ανωτέρω.

Τα δικαιολογητικά εγγραφής πρέπει να είναι επίσημα μεταφρασμένα (από κρατική μεταφραστική υπηρεσία ή προξενική αρχή ή από επίσημο μεταφραστή αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Εξωτερικών)

Στο νηπιαγωγείο φοιτούν δύο ηλικίες νηπίων.

Η πρώτη ηλικία (νήπια) περιλαμβάνει τα νήπια, τα οποία στις 31 Δεκεμβρίου του έτους εγγραφής συμπληρώνουν ηλικία πέντε (5) ετών, δηλ. γεννήθηκαν το έτος 2008.

Η δεύτερη ηλικία (προνήπια) περιλαμβάνει τα νήπια, τα οποία στις 31 Δεκεμβρίου του έτους εγγραφής συμπληρώνουν ηλικία τεσσάρων (4) ετών, δηλ. γεννήθηκαν το έτος 2009.

Τα νήπια πρώτης ηλικίας εγγράφονται κατά απόλυτη προτεραιότητα. Όταν ικανοποιηθούν οι εγγραφές όλων των νηπίων πρώτης ηλικίας και παραμένουν ακόμη κενές θέσεις, μόνο τότε θα γίνουν εγγραφές των νηπίων δεύτερης ηλικίας (το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη).Αν οι αιτήσεις είναι πολλές γίνεται κλήρωση (ΠΔ 200/98).

Η κλήρωση γίνεται το μήνα Σεπτέμβριο 2013, ενώπιον επιτροπής που αποτελείται από το διδακτικό προσωπικό του νηπιαγωγείου και δύο εκπροσώπους των παρευρισκόμενων γονέων και κηδεμόνων. Με βάση τη σειρά κλήρωσης γίνεται η εγγραφή στο νηπιαγωγείο, καθώς και η πλήρωση των κενών θέσεων που τυχόν θα δημιουργηθούν κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους.

Κατ’ εξαίρεση και χωρίς κλήρωση εγγράφονται τα παρακάτω νήπια των δύο ηλικιών:

α) Τα δίδυμα αδέρφια εφόσον έχει κληρωθεί ο ένας από αυτούς.

β) Τα τέκνα πολυτέκνων.

γ) Τα τέκνα των νηπιαγωγών που διδάσκουν στο νηπιαγωγείο και των άλλων εκπαιδευτικών που εργάζονται σε συστεγαζόμενα με το νηπιαγωγείο σχολεία.

Από την 1 – 21 Ιουνίου του τρέχοντος έτους, τα νήπια πρώτης ηλικίας (5 ετών) θα υποβάλλουν κανονικά όλα τα δικαιολογητικά, όπως αυτά αναφέρονται παραπάνω, ενώ για τα νήπια δεύτερης ηλικίας (4 ετών), θα κρατούνται μόνο βασικά στοιχεία και δεν θα γίνεται καμία εγγραφή.

Η φοίτηση στο Νηπιαγωγείο, όσων νηπίων συμπληρώνουν στις 31 Δεκεμβρίου του έτους εγγραφής ηλικία 5 ετών, είναι υποχρεωτική (Ν. 3518/06, ΦΕΚ 272/06 τ. Α΄) .

Η προϊσταμένη του Νηπιαγωγείου